Ermənistanda etirazların sonu necə olacaq?

Ermənistanda etirazlar davam edir. Etirazlara, ümumiyyətlə, burada baş verən proseslərə düzgün qiymət vermək üçün, ilk öncə unutmamalıyıq ki, Azərbaycanın möhtəşəm qələbəsindən sonra, faktiki kapitulyasiya aktına imza atmış Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyanın növbədənkənar keçirilmiş seçkidə qələbəsi faktının özü onu sübut edir ki, erməni cəmiyyəti bütövlükdə Qarabağ yükündən azad olmaq niyyətindədir və buna görə də, Baş nazirə dəstək verib. Maştabına görə, Ermənistanda həmin dövrlərdə keçirilən etiraz aksiyaları, nisbət etibarı ilə, daha böyük idi. Ancaq bu halda da, Paşinyan öz hakimiyyətini qoruya bildi. Həmin dövrlərdə etiraz aksiyalarına erməni cəmiyyəti əsasən öz istəyi ilə çıxmışdı.
Ancaq indi vəziyyət daha fərqlidir, etirazlar kənardan, daha doğrusu, Rusiya tərəfindən idarə olunur. Əvvəla qeyd edim ki, Nikol Paşinyanın Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə son 6 aprel, 2022-ci il tarixli Brüssel görüşündən sonra, ənənəvi olaraq, Rusiyanın proseslərə müdaxiləsi gözlənilən idi. Brüssel görüşündən dərhal sonra, Nikol Paşinyan və İlham Əliyev arasında əldə edilmiş razılıq, sözsüz ki, Moskvanı narahat etməyə bilməzdi və buna görə də, Kreml hakimiyyəti Paşinyanı Moskvaya təcilli çağıraraq, tələsik, aprelin 19-da Rusiya Prezidenti Vladimir Putinlə Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan arasında görüş təşkil edildi. Putin əmin olmaq istəyirdi ki, Ermənistan, Azərbaycan və Qarabağla bağlı Rusiyanın istəkləri Paşinyan tərəfindən yerinə yetiriləcəkdir. Paşinyan — Putin görüşü öncəsi Avropa İttifaqı Şurasının Prezidenti Şarl Mişelin Paşinyana telefon zəngi vəziyyətin mürəkkəbliyini əyani göstərir. Sözsüz ki, Şarl Mişel də Nikol Paşinyanla Brüsseldə əldə edilmiş razılaşmanın Putin tərəfindən pozulacağı ehtimalı ilə, onunla bir daha danışmaq məcburiyyətində qalıb.
Əminliklə demək olar ki, Putin Paşinyandan 19 aprel Moskva görüşündən istədiyini ala bilməyib, yaxud Putin artıq Paşinyanın ona verdiyi vədlərinə əməl etməyəcəyinə əmindir. Məhz bundan sonra, Rusiya Paşinyanı devirmək üçün proseslərə əlavə güc qatıb. Moskva görüşündən dərhal sonra, Ermənistan sərhədçilərinin Azərbaycana Zəngilan istiqamətində təxribatı, sözsüz ki, Moskvanın sifarişidir, nəzərə alsaq ki, Ermənistanın sərhədlərinin qorunması və nəzarəti Rusiyanın əlində olması təxminimizin əsalı olduğunu göstərir. Paşinyanın Moskva səfərindən sonra etirazların güclənməsinə səbəb olan Qarabağımızla bağlı açıqlamaları, Moskva ilə mühüm razılaşmanın əldə edilməməsini göstərən mənzərədir. Aksioma formasında özünü sübut edən fakt budur ki, Rusiya heç bir halda Azərbaycan- Ermənistanı münasibətlərinin normallaşmasında maraqlı ola bilməz. Rusiyanın regionda mövcudluğu yerlərdə konfliktlərin mövcydluğundan keçir. Deməli, Paşinyan hakimiyyəti bu mövcudluğa təhlükə yaradır. Ona görə də, Paşinyanın devrilməsi Rusiyanın maraqlarının təmin edilməsi deməkdir.
Hal-hazırda İrəvanda keçirilən etiraz aksiyasının liderləri açıq-aşkar Rusiya yönümlü fiqurlardır. Köçəryan-Sarkisyan tandemi ümumən oynanılmış kartlardır və ermənilərin bu cütlüyə münasibəti nifrətə bərabərdir olduğu kimi də, imkanları və dəstəkçiləri də yox səviyyəsindədir. Ermənistanın Milli Təhlükəsizlik Xidmətinin sabiq direktoru Artur Vanetsyan artıq özü etiraf etdiyi kimi siyasətçi deyil və təsirli gücə malik ətrafı yoxdur. Rusiya Ermənistanda sarsılmış dayağının bərpası ümidi ilə, hər kəslə razılaşmaq məcburiyyətindədir. Ermənistan Milli Məclisi spikerinin müavini, Daşnaksutyun Oartiyasından olan üzvü İşxan Saqatelyan nə qədər gizlətsə də, Rusiyanın sifarişini həyata keçirir. İsxan Saqatelyan yeni siyasi fiqur kimi müəyyən tərəfdarlar əldə edə bilib, ancaq etirazların növbəti günlərində səngiməsi ehtimalı da var. Paşinyanın siyasi iradəsi, dözümü və qətiyyəti olmalıdır ki, bu təzyiqə davam gətirsin. Maraqlı məqamlardan biri də budur ki, Rusiyanın Ukraynada məğlubiyyəti, həm də Paşinyan hakimiyyətinin işinə yararlıdır və çox güman ki, Paşinyan da bu amilə diqqət yetirir.
Hər bir halda, kimin Ermənistanda hakimiyyətdə olmasından asılı olmayaraq, Azərbaycan öz siyasi hədəflərini realaşdıracaq. Ancaq erməni cəmiyyəti də anlamalıdır ki, revanşist ideyaları ilə Azərbaycana meydan oxumaq 44 günlük müharibənin artıq Ermənistan ərazisində görmək arzusuna bərabərdir. Paşinyan isə bu ssenarini dayandıra biləcək yeganə şəxsdir. İnanıram ki, son anda erməni revanşistlər bunu dərk edəcəklər!

Vüqar DADAŞOV,
hüquqşünas, MCP SŞ-nin üzvü, Qarabağ qazisi.

araz.az xəbər portalı.