Ermənistanın peyk fəaliyyətləri haqqında hər şey| “Azərbaycan peyk vasitəsilə bütün sxemi öyrənərək müharibədə qalib gəldi”

“İsveçrədə işlədiyim illərdə BMT-nin yüksək rütbəli diplomatı kimi geosiyasi vəziyyətdən çıxış edərək süni peykin ölkəmiz üçün əhəmiyyətini öyrənərkən dünyanın aparıcı təşkilatları və dövlət başçıları ilə ünsiyyət qurmaq imkanı əldə etdim. Ermənistana gələndə mən prezident Serj Sarkisyanla bir neçə dəfə görüşdüm və müharibə vəziyyətində olan dövlət üçün peyk rabitəsinin rolunu təqdim etdim. Ermənistandan Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqına (BTİ) ölkənin süni peykləri vasitəsilə fasiləsiz rabitə qurmaq istədiyi barədə müvafiq ərizə qəbul edərək, mən aylar ərzində müzakirə təşkil edə bildim. Ermənistanın Nəqliyyat və Rabitə Nazirliyində “Armkosmos” təşkilatı yaradılıb. Eyni zamanda, Ermənistanın kadr və maliyyə imkanlarını nəzərə alaraq, mən təklif etdim ki, tez və külli miqdarda pul xərcləmədən dünyanın aparıcı təşkilatlarından bir və ya iki transponder icarəyə götürməyi və Ermənistanda peyk əlaqəsi yaratmağı nəzərdən keçirək. Amma nədənsə Ermənistan rəhbərliyi uzun bir yol seçdi, öz peykini yaratmağa çalışdı, təbii ki, iş səngidi.

Üstəlik, Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin sabiq rəhbəri Hakob Arşakyan müharibədən düz bir ay əvvəl, 2020-ci ilin avqustun 26-da verdiyi müsahibədə sözün əsl mənasında Ermənistanın peykə malik olmasını məqsədəuyğun hesab etmədiyini bildirib, müharibədən sonra isə informasiya televiziyası peykini nəzərdə tutduğunu deyərək özünə haqq qazandırmağa çalışıb.

14 aprel 2021-ci ildə parlamentdə Ermənistan Baş nazirinə peyklərə ehtiyacımız olduğunu xəbər verib-vermədiklərini soruşduqda, o cavab verdi ki, sizin təqdim etdiyiniz məlumat həqiqətə uyğun deyil. O, ilk gündən Ermənistanda peykin olması üzərində işləyir və hələ də çalışır. Sual yarandı ki, doğrudan da, baş nazirə peykin müharibə şəraitində olan ölkə üçün əhəmiyyəti izah olunmayıb?

İlk aylarda inqilabçıların hakimiyyət sistemində etdikləri anlaşılmaz dəyişiklikləri 2018-ci ildə də gördük. Dekabrda mən Ermənistanın mümkün inkişaf yollarını, hökumətin struktur dəyişikliklərini, Ermənistanda turizmin inkişaf perspektivlərini və təbii ki, ölkənin süni peykindən istifadə imkanlarını Ermənistan hökumətinə göndərdim. Nəzərə aldım ki, Ermənistanın Azərbaycan kimi müvafiq maliyyə imkanları yoxdur və biz Ermənistan büdcəsindən orduya verilən rabitə vasitələri hesabına peyk rabitəsi imkanlarından istifadə edə bilərik.

Məni təəccübləndirən odur ki, hökumət mənim təkliflərimin müzakirə olunduğunu və baş nazirin məni qəbul etməyə hazır olduğunu bildirdi. Görüş bazar günü idi və mən Ermənistana gələndə hökumətdə baş nazirlə görüşdüm. Biz tərəfimdən qaldırılan məsələləri müzakirə etdik, qaçılmaz müharibə təhlükəsi ilə əlaqədar ölkə ilə peyk rabitəsinin zəruriliyinə xüsusi diqqət yetirdim və Ermənistan Müdafiə Nazirliyini, Fövqəladə Hallar Nazirliyini və daxili qoşunları 3-4 ay ərzində əlavə büdcə xərcləri olmadan kosmik rabitə ilə təmin etməyə hazır olduğumu bildirdim. Baş nazir məndən təklifimi daha ətraflı təqdim etməyi xahiş etdi və köməkçisi Nairi Sarkisyana bununla şəxsən məşğul olmağı və onun icrası prosesi barədə ona hesabat verməyi tapşırdı. Mən, əlbəttə ki, dünyanın aparıcı peyk rabitəsi təşkilatının rəhbərləri ilə görüşdüm. Bunun yaxın aylarda tam mümkün olduğuna bir daha əmin oldum və söz verdiyim müddətdə sənədlər paketini Baş nazirin köməkçisi vasitəsilə təhvil verdim. Bununla peykin yaradılması hekayəsi başa çatdı.

Sonralar zənglər və qəzetdə müxtəlif nəşrlərlə razılaşmalarımızı xatırlatmağa çalışdım, çünki nazir fikirləşirdi ki, bizə peyk lazım deyil, onun qiyməti 100-150 milyon və daha bahadır, ona görə də bahalı zövqdür. 2021-ci ilin aprelində sözün əsl mənasında bildirdilər ki, Azərbaycan ilk günlərdə, yəni peyk vasitəsilə ermənilərin cəmləşməsinin bütün sxemini hərtərəfli öyrənərək, müharibədə qalib gəldi və həmin günlərdə böyük itkilər verilib.

Ermənistanda hərbi silahlanma üzrə tanınmış mütəxəssis David Qalstyan (Patron David) 2020-ci ildə müsahibəsində dedi ki, peyk olsaydı, uduzmazdıq.

Bütün bunlardan sonra belə qənaətə gəlmək olar ki, təcrübəsiz şəxslər ölkəni çətin vəziyyətə salıblar”.

Bir neçə gün əvvəl Ermənistan baş naziri şad xəbəri elan edir: “Ermənistanın ilk peyki kosmosa buraxılıb”. Bu, Ermənistanın dövlətə məxsus “Geocosmos” QSC ilə İspaniyanın “Santantis” şirkəti arasında əməkdaşlıq nəticəsində həyata keçirilib.

Çəkisi 15,5 kq, yerdən 530 km hündürlükdədir. Əsasən kənd təsərrüfatı, meteoroloji tədqiqatlar üçün nəzərdə tutulub. 2 metrdən böyük obyektləri görür və Fövqəladə Hallar Nazirliyinin funksiyalarında istifadə edilə bilər. Onun praktiki olaraq heç bir hərbi əhəmiyyəti yoxdur və ancaq sənaye əhəmiyyəti üçün lazım ola bilər.