“Cənab 880”: kəşfiyyatın 10 il axtardıqdan sonra tutduğu şəxs film qəhrəmanına çevrilib

Bir mağaza sahibinin banka verdiyi əskinaslar tarixin ən böyük dələduzluq cinayətini ifşa edib. İllərdir axtarışda olan saxtakarın çap etdiyi bir dollarlıq əskinasla bağlı məlumatlar böyük cinayətdə adı hallananları təəccübləndirib.

araz.az  Reyting.az-a istinadən  xəbər verir ki, Nyu-Yorkdakı siqar dükanının sahibi 1938-ci ildə gündəlik qazancını nağdlaşdırmaq üçün banka gəlib. Kassir pulu yoxlayarkən təəccübünü gizlədə bilməyib. Çünki onun əlindəki 1 dollarlıq əsl əskinasdan fərqli idi. Kağız ucuz görünürdü, hərflər əyri idi və Corc Vaşinqtonun şəkli daha çox animasiya edilmiş cəsəd kimi görünürdü.

Saxtakarlıqla bağlı ABŞ Məxfi Xidmətinə məlumat verilib. Tezliklə minlərlə insan bu sikkələrlə bankları ziyarət edib. 10 il ərzində agentlər mənbəni hər yerdə axtarıb, ABŞ tarixində ən geniş və bahalı fırıldaqçılıq təhqiqatına başlayıblar.

Bəs, illərdir axtarılan 73 yaşlı hurda kolleksiyaçısı belə bir saxtakarlığa necə nail olub?

Emerich Juettner adlı 13 yaşlı oğlan həyatını dəyişmək üçün Avstriyadan xəyallar şəhəri olan Nyu-Yorka gəlib. Juettner tezliklə şəkil çərçivələrini zərləmək işi tapıb. O, kirayədə qaldığı evdə gecə saatlarına qədər gələcəyi üçün planlar qurub. Yeni tipli fotoaparatdan tutmuş sifarişlə hazırlanmış panjurlara qədər hər şeyi sınayıb, lakin planı uğursuz olub.

Həyat yoldaşı vəfat etdikdən və övladları sərbəst həyata başladıqdan sonra 60 yaşlarında olan Juettner maddi sıxıntı ilə üzləşib. Artıq iş tapa bilməyən Juettner küçələrdə qırıntılar toplamağa başlayıb. O, işlənmiş ikitəkərli araba alır və Nyu-York küçələrində gəzərək sakinlərin atdığı malları toplayır və topdansatış məntəqələrinə satırdı. Ancaq yaşayışı üçün bunun da kifayət etməyəcəyini anlayır. Bu səbəbdən asan pul qazanmağın yolunu axtarır.

O, gəncliyində etdiyi kimi, yenə gecəni düşünməyə başlayır. O, keçmişdə metal oyma ilə bağlı ilkin biliklərə yiyələnmiş, eyni zamanda fotoqraflıqla da məşğul olmuşdu. Beləliklə, hamısı bir araya gətirildikdə nə deməkdir? O, bu barədə düşündü və qərara gəldi ki, təcrübələrinin birləşməsi saxtakarlıq etməsi üçün əlverişlidir.

Dolların surətini çıxarmaq o zaman çox çətin idi və bu cinayəti adətən mafiyalar törədirdi. Lakin bütün bunlar Juettneri çəkindirmədi. 1938-ci ilin noyabr ayında o, 1 dollarlıq əskinasın fotoşəkillərini çəkərək surətini bir cüt sink boşqaba köçürür. Sonra əlləri ilə hesabın xırda detallarını diqqətlə doldurur. O, Nyu-Yorkdakı mənzilinin mətbəxindəki kiçik, əllə idarə olunan mətbəədə saxta 1 dollarlıq əskinas çap etməyə başlayır. Hətta özü də bu təşəbbüsün uğurunu gözləmirdi. Çünki əvvəllər heç bir saxtakar 1 dollarlıq əskinasları təkrarlamaq üçün vaxt və əziyyət çəkməmişdi.

Juettner “fəaliyyətə” başladıqdan bir gün sonra, siqar mağazasında paylanan qəribə 1 dollarlıq əskinas saxtakarlığa qarşı mübarizə aparan Gizli Xidmətə də çatır. Bu, onların əvvəllər gördüklərindən fərqli idi. Çünki istənilən dəftərxana ləvazimatları mağazasında tapılan ucuz kağızda çap olunurdu. Məxfi Xidmət sonradan başa düşdü ki, saxta əskinaslarda seriya nömrələri qeyri-müəyyən və səhv düzülüb. Corc Vaşinqtonun gözləri qəpik üzərində qara ləkələrlə yöndəmsiz şəkildə yerləşdirilmiş.

Həmin ay şəhərin hər yerində dükanlarda mal almaq üçün istifadə edilən 1 dollarlıq əskinaslardan daha 40 ədəd peyda oldu. 1938-ci ilin ortalarında bu rəqəm 585-ə çatdı. Gizli Xidmət sirli adamı iş faylının nömrəsinə görə “Cənab 880” adlandırdı. Gizli Xidmət milyonlarla saxta əskinasları dövriyyəyə buraxılmamışdan əvvəl ələ keçirmişdi. Bu, əksər saxtakarların tamahından irəli gəlirdi, lakin “Cənab 880” çox fərqli bir saxtakar idi. O, saxta pulunu hesablar və sağ qalmaq üçün istifadə edir, həftədə 15 dollardan artıq pul vermirdi. O, heç vaxt eyni yerdə iki dəfə bir dollar xərcləməyib. Buna görə də saxtakarı tutmaq çətin idi.

Bu şəxsi tapmaq üçün səlahiyyətlilər ofislərində Nyu-Yorkun xəritəsini yaradıb və hər 1 dollarlıq saxta yeri qırmızı sancaqla qeyd ediblər. Təxminən 10 min mağazada 200 minə yaxın xəbərdarlıq plakatı paylanıb. Gizli Xidmət onlarla insanın izinə düşüb. Ancaq istintaqın başlamasından 10 il keçib və “Cənab 880” axtarışı Gizli Xidmət tarixində ən böyük və ən bahalılardan biri olub. 1947-ci ildə Gizli Xidmət 1 dollarlıq saxta əskinaslardan 7000 ədədini sənədləşdirib. Bu məbləğ ölkə üzrə tədavüldə olduğu təxmin edilən 137 318 dollarlıq saxta pulun təxminən 5 faizini təşkil edirdi.

Tarixin ən böyük saxtakarlarından birini tutmaq çətin olsa da, 1948-ci ilin yanvarında 7 tələbə Yuxarı Qərb Yayında boş bir ərazidə gəzərkən qəribə mənzərə ilə üzləşir. Qarda bir yığın avtomobil şinləri, köhnə quş qəfəsləri və paslı uşaq arabası arasında iki vərəq sink emalı və gülməli görünən 30 əskinas var idi. Şəhərin hər yerindən mağaza sahibləri bu qeydləri tərəddüdsüz qəbul edərkən, 12 yaşlı bir qrup oğlan tez bir zamanda onların saxta olduğunu müəyyənləşdiriblər. Bir həftə sonra bir oğlanın atası onu qəribə əskinasla poker oynayarkən yaxalayıb və polisə təhvil verib. Həmin əskinas Gizli Xidmətə təqdim olunub.

Araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, bu sikkələr sirli adam “Cənab 880”-nin “əsəridir”. Tezliklə onlar uşaqların boşqabları tapdıqları torpaq sahəsini izləyiblər və bir neçə həftə əvvəl bitişik mənzildə yanğının baş verdiyini öyrəniblər. Yanğınsöndürənlər mənzilin ağzına qədər hurda ilə dolduğunu görüb, evdə yer açmaq üçün qırıntıları pəncərədən küçəyə atıblar. Bu yanğın “Cənab 880”-ə xəyanət etmişdi.

Agentlər cinayətkarı tapmaq ümidi ilə yanan mənzilə basqın edirlər. Əvəzində onları 73 yaşlı şən, arıq, sağlam, çəhrayı üzlü, parlaq mavi gözləri və ağ saçlı bir şəxs qarşıladı. Onilliklər ərzində axtarılan saxtakar keçmiş kolleksiyaçısı Emerich Juettner idi.

Mənzilə baxış keçirən agentlər mətbəə, mürəkkəblə doldurulmuş qurğu, foto-neqativlər və 1 dollarlıq əskinas aşkarlayırlar və Juettner cinayətlərini etiraf edir.

Gizli Xidmət: bu əskinasları və pulları nə vaxtdan düzəldirsən?

Juettner: 9 və ya 10 ildən çoxdur.

Gizli Xidmət: bəs siz cinayətinizi etiraf edirsiniz?

Juettner: Əlbəttə, edirəm. Onlar cəmi 1 dollar idi. Mən heç vaxt bir insana birdən artıq pul verməmişəm, ona görə də heç kim 1 dollardan çox itirməyib.

Qısa müddətdən sonra Juettner həbs edilərək şəhər mərkəzinə aparılır. 1948-ci il sentyabrın 3-də Juettnerin işini Nyu-York şəhərinin ABŞ Dairə Məhkəməsində hakim Con V. Klansinin araşdırır. O, bu işi hər biri 10 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilmiş 3 cinayətlə üzləşdirib. Lakin Juettnerin şirinliyi və yaşı hakimin qərarını dəyişməsində təsirli olub. Juettnerə əhəmiyyətli dərəcədə azaldılmış 1 il 1 gün həbs cəzası verilir və 4 ay sonra saxtakarın şərti azadlığa buraxılma cəzası başa çatır. Amma məhkəmə onu yaxşı tədbir kimi 1 dollar cərimə ödəməyə məcbur edir.

Jurnalist Clair Mkelvay Juettnerin hekayəsini 3 hissədən ibarət bir seriyada qələmə alıb. Beləcə, iş beynəlxalq ictimaiyyətin də diqqətini çəkib və 1950-ci ildə Oskar mükafatına namizəd olan “Cənab 880” filminin ilham mənbəyinə çevrilib. Juettner aldığı qonorar sayəsində filmdən yaxşı məbləğdə pul qazanıb. Bu pul onun saxtakarlıq dövründə qazandığından çox idi. Ömrünün qalan hissəsini Long Island ətraflarında keçirən Juettner 1955-ci ildə 79 yaşında vəfat edib.

araz.az xəbər portalı.

araz.az xəbər portalı.