1523353651-646.jpg

Tal Lev Ram

“Maariv”( İsrail)

İsrail Suriyanın Hums şəhəri yaxınlığında yerləşən T4 bazasına hücum etdiyinə dair iddianı nə qəbul, nə də təsdiq edir. Eyni zamanda, ABŞ və Rusiyanın İsrailin bu aksiyanı inkar etmək qabiliyyətini tamamilə pozduğu görünür.

Beləliklə, Tramp və Putin arasında getdikcə daha çox qızışan açıq müzakirələr, milli maraqlar və nüfuz mübarizəsi İsrailin təhlükəsizliyinə təsir göstərəcək.

Obama və Tramp administrasiyaları dövründə Yaxın Şərqdə möhkəmlənən Rusiya hegemonluğu, xüsusilə də Moskvanın Suriyada iştirakı və nəzarəti İsrailin təhlükəsizlik maraqlarını radikal şəkildə dəyişir.

Birləşmiş Ştatlarla sıx birləşmə və ruslarla birgə koordinasiya mexanizmi arasında vurnuxan İsrail, aprelin 9-da göründüyü kimi, bir-birinə mesaj göndərmək üçün ondan “piyada” kimi istifadə edən super güclərlə çox həssas bir tarazlıq tapmalıdır.

Nəhayət, amerikalılar Rusiyanı media vasitəsilə xəbərdar etməkdən xoşbəxt olduqlarını bildirdilər; əslində, onlar hücumdan əvvəl israillilər tərəfindən məlumatlandırılıblarmış.

Hücum hədəfinə gəldikdə, onun İranın dron bazası olduğu görünür. Bu, Suriyadan gələn məlumatlar və elə həmin bazaya İsrail təyyarələrinin ötən həmləsində əldə edilən məlumatlarla təsdiqlənir.

İsrail, həqiqətən, hücumun icraçısı olsaydı, ruslar hücumdan qəzəblənəcəyini və İsrailə barmaq silkələyəcəyini ehtimal etmək mümkün idi.

Suriyanın cavab tədbiri də bəri başdan nəzərə alınmalıydı.

Əsəd rejiminin Duma şəhərinə kimyəvi hücumundan dərhal sonra baş verən hücum repressiya hərəkəti deyil və bir əməliyyat fərqli məqsədlə həyata keçirilib.

Lakin ən azı beynəlxalq səviyyədə qanuniləşdirilməsi baxımından, kimyəvi hücumdan bir gün sonra təcavüz kimi qəbul edilmədiyindən o, Suriyaya məqsədli hücum niyyətindən məhrum edilə bilməz.

Hücumun vaxtı mövcud şərtlərlə müəyyən edilib, bəlkə də hücumun həyata keçirilməsi barədə qərar qəbuletmə prosesi daha da sürətləndirib.

Rusiya ilə ABŞ arasındakı qarşıdurmadan savayı, şimal arenasında baş verən bu hadisəyə əsas izahat – Suriya torpaqlarında İsraillə İran arasında birbaşa hərbi qarşıdurmadır. Agentlər vasitəsilə kölgə müharibəsi və ya yarış artıq yoxdur.

Görünür, İsraillə İran arasında qarşıdurma məhdud, birbaşa hərbi qarşıdurmaya çevrilir.

İki ay ərzində ən azı iki məlum hadisədə İran döyüşçüləri və zabitlərinin İsrail hava qüvvələrinin həmləsi ilə öldürüldüyünü görməməzliyə vurmaq mümkün deyil.

Yəqin ki, Suriyadakı davamlı İran konsolidasiyasına baxmayaraq, İsrail “əlcəyi çıxarmaq” qərarına gəlib.

Döyüş günündən iki ay əvvəl, İran PUA-sı ələ keçirilib və İsrail döyüş təyyarəsi vurulub, medianın susmasına baxmayaraq, pərdə arxasında çox şeylər baş verib.

İranın Suriyadakı fəaliyyətinin mahiyyəti ilə bağlı milli xəbərlərə və xarici nəşrlərdəki yazılara böyük miqdarda səy sərf edilib. İsrailin bu nəşrlərdəki “barmaq izi” aydın görünüb.

İsrailin mesajlarına baxmayaraq, iranlılar proqramlarında qərarlı idi, sanki heç bir şey olmamış kimi işlərini və İsrail tərəfindən müəyyən edilmiş “qırmızı xətlər”i keçməyə davam etdilər, amma hava qüvvələrinin Suriyadakı hədəflərə hücumu bərpa edəcəyini də bildirdilər.

Buna baxmayaraq, media səssiz qaldı və hadisələr aprelin 9-dək tamamilə sakit axarda inkişaf etməyə davam etdi.

Önümüzdəki günlərdə İsrailin şimalda hazırlıqlı olması, Suriyalı tərəfdən cavab verilmə və kimyəvi silah istifadə edildikdən sonra Suriyaya istiqamətli hücum ehtimalı nəzərə alınaraq, gərginlik xüsusilə yüksək olacaq.

Eyni zamanda, yadda saxlanılmalıdır ki, ABŞ bir aydan az müddətdə İranla nüvə razılaşmasından çıxa bilər. Buna görə də, 12 Maya qədər olan müddət iranlılara çəkindirici təsir göstərə bilər, bu da şimal cəbhəsində getdikcə daha çox şiddətlənən hərbi toqquşma kursunun ləngiməsi kimi görünür.

Əlavə olaraq, şimal arenasında yaşanan hadisələr İsrail üçün ikinci cəbhə olan Qəzzə zolağındakı proseslərə müəyyən ölçüdə daha çox təsvir edir. Buna görə də, İsrail ordusu hazırda cənubda fəaliyyət göstərir və Qəzza zolağında daha geniş qarşıdurmaya girməyəcək.

Tərcümə: Strateq.az

araz.az xəbər portalı.