“Alı Mustafayevin videokamerasının futlyarı boş idi…” – Faciə yerində olmuş polkovnik

1988-1989-cu illərdə Şuşa rayon polis idarəsinin rəisi, 1989-1991-ci illərdə isə Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Daxili İşlər İdarəsinin rəis müavini kimi çalışmış, istefada olan polkovnik Sadir Məmmədovla bu dəfə əsasən 20 Noyabr 1991-ci il Qarakənd-vertolyot faciəsi ətrafında söhbətləşdik. 

 

(Materialın əvvəlki hissələrini bu linkdən tapa bilərsiniz: http://www.moderator.az/news/248458.html

 

 

– Əlbəttə, tanıyırdım. Müharibədən əvvəl o, qəbir daşları düzəltməklə məşğul idi.

 

– Əvvəla, Tamerlan  Qarayevin həmin prosesdə iştirakı haqqında söz-söhbəti növbəti bir cəfəngiyyat, kimlərinsə qərəzli, məqsədyönlü uydurması hesab edirəm. İkinci də, mərhum Yaqub Rzayev həmin vertolyotu haradan vura bilərdi. Yazığı  o vaxtı da incitdilər, indi də ruhunu incidirlər. tamamilə ağ yalan, qurama, ağlasığmaz bir söhbətdir. Yaqubun dəstələrinin  yerləşdiyi məkan Qarakənddən çox uzaqda,  Ağdamın yaxınlığındakı, Əsgəran yolundakı Qarağacı qəbiristanlığının yanında idi. Verttolyot isə 18-20 km aralıda Xocavənd ərazisində vurulub… 

 

 

– Xeyr, qətiyyən. O tərəflərdə Yaqubun heç bir dəstəsi yox idi. Qarakəndə Ağdamın ən yaxın kəndi Mərzili idi. Yolla gedəndə Mərzili solda qalırdi, irəli dağın döşü ilə Xocavəndin məşhur Çartaz kəndi istiqamətində 7-8 km getməli idin ki, Qarakəndə çıxasan… Bir daha deyirəm, Yaqub istəsə belə, həmin vertolyotu deyilən yerdə vura bilməzdi… 

 

 

– Bəli, yadımdadır. O da çox güman ki, ermənilər tərəfindən izi azdırmaq üçün qəsdən yayılmış informasiyaya əsaslamnırdı… Amma əvvəlcə dediyim kimi, mən özüm noyabrın 20-i saat 16:00 radələrində DİN-ə məlumat vermişəm ki, vertolyot vurulub. Həmin telefon danışığının yazısı da, çox güman ki, DİN-in növbətçi hissəsinin arxivində saxlanılır…

Nə isə qəhrəman dövlət xadimlərimiz, ziyalılarımız şəhid edildi. O vertolyotda… Rəhmətlik Tofiq müəllim, İsmət müəllim, Məhəmməd Əsədov… İsmət müəllim haqqında xeyli danışdıq… Rəhmətlik prokuror kimi erməni yaraqlılarına, terrorçularına qan uddururdu… General Məhəmməd Əsədov da Qarabağdakı erməni terrorçu bazalarının axırına çıxmışdı… Rəhmətlik “OMON”u bu işdən ötrü yaratmışdı. Buna Moskvadan icazə almaq üçün nə qədər əziyyət çəkdi. Rəhmətliklə çox ünsiyyətimiz olub. Qarabağ ərazisindəki çox işləri mənə tapşırırdı. O qədər zəhmli, şəxsiyyətli bir general idi ki, mən Xankəndində, Ağdamda kabunetdə oturub işləyəndə elə bilirdim, Məhəmməd Əsədov başımın üstündə dayanıb…

 

– Bilirsiz, o günün gərginliyini təsəvvür etmək çox çətindir. Mənim başım əsasən cəsədlərin toplanmasını təşkil etməyə qarışmışdı… Bu məsələləri prokurorluğun ekspertləri, eləcə də o zaman istintaq qrupunun rəhbəri olmuş Adil Ağayev dəqiq bilər….

 

 

– Vallah, elə bir şey görmədim… Hə… Amma o yadımdadır ki, deyəsən, rəhmətlik Alı Mustafayevin yanındakı videokameranın futlyarı boş idi… Daha onu dəqiq deyə bilmərəm ki, kamera yanıb, vertolyot yerə düşəndə kənara atılıb, yoxsa… Ancaq belə bir epizod yadımda qalıb…

– Dediniz ki,  Qarabağdakı Təşkilat Komitəsinin sədri olmuş, Azərbaycanın keçmiş 2-ci katibi V.Polyaniçko da sizinlə bərabər faciə yerində oldu. Onunla faciə barədə söhbətiniz oldumu? Axı Polyaniçko Kremlin ən məlumatlı adamlarından biri idi…    

 

– Polyaniçkonun haqqında müxtəlif ziddiyyətli fikirlər səslənir, amma mən onu daim erməni separatçı və yaraqlılarına qarşı mübarizə aparan əqidəli bir sovet məmuru kimi görmüşdüm. Ermənilər onun özünə neçə dəfə qəsd etmişdilər… Bu barədə ayrıca geniş danışarıq… Vertolyot faciəsi vaxtı öncə dediyim kimi, Polyaniçko ertəsi gün noyabrın 21-də bizimlə bərabər faciə yerində oldu. Yadımdadır ki, o, bir az yuxarıda təpədə dayanıb tüstülənən vertolyot dağıntısına baxırdı. Onun fikrini öyrənmək üçün yaxınlaşıb soruşdum:”Viktor Petroviç, nə olacaq?”. 

 

Polyaniçko təmkinlə cavab verdi: “Nə olacaq? İndi yalnız Şuşa qalır… Şuşa kimdə olacaqsa, o, udacaq. Sizin xalq niyə yatır?!..”